Sinds 2016 is het Openbaar Ministerie diverse juridische procedures gestart om verschillende motorclubs te laten verbieden door de rechter, omdat de activiteiten van deze motorclubs in strijd zouden zijn met de openbare orde. Inmiddels is een aantal clubs verboden verklaard.
Vanuit het oogpunt van openbare orde en veiligheid zou het niet acceptabel zijn dat in de publieke ruimte nog uiterlijk vertoon plaatsvindt dat verband houdt met die verboden en ontbonden organisaties.
Leden van motorclubs zijn te herkennen aan veelal leren gilets, waarop het logo van de motorclub zichtbaar is en vaak is de positie van het lid op de jas te zien. Zo is de voorzitter bijvoorbeeld te herkennen aan een patch met de opdruk President. De jassen worden in het jargon colours of colors genoemd, verwijzend naar de herkenbaarheid van de emblemen tot welke club het lid behoort.
Verbod vanuit de APV
In september 2020 werd een lid van een verboden motorclub aangehouden, omdat hij de colours droeg. Dat zou verboden zijn volgens artikel 2:50a van de APV (Algemene Plaatselijke Verordening) Haarlem. Normaliter zou het dragen van de colours strafbaar gesteld zijn in artikel 140 lid 2 wetboek van strafrecht, echter geldt die strafbaarstelling pas op het moment dat de uitspraak van de rechter onherroepelijk (definitief) is geworden en er dus geen mogelijkheden meer zijn tot hoger beroep of cassatie. Zolang de mogelijkheid tot hoger beroep of cassatie dus nog bestaat, is er geen strafrechtelijke grond voor het verbieden van colours. Om toch handhavend op te kunnen treden tegen het openlijk vertoon van verboden organisaties wordt een strafbaarstelling opgenomen in de APV, in dit geval artikel 2:50a van de APV Haarlem.
Procedure bij de Hoge Raad
Het lid van de motorclub was van mening dat men hem zijn colours niet af hadden mogen nemen en heeft via de rechter geprobeerd zijn colours terug te krijgen. Eerder zonder succes, maar in cassatie bij de Hoge Raad kreeg het lid toch gelijk en was dus sprake van een gegrond cassatieverzoek. Dit houdt in het kort in dat als de Hoge Raad het met één of meer middelen van de advocaat eens is, het arrest van het gerechtshof in zijn geheel of anders voor het gegrond geachte gedeelte wordt vernietigd. Bij gehele of gedeeltelijke vernietiging van het arrest wordt de strafzaak vervolgens teruggewezen of verwezen naar het gerechtshof. Het gerechtshof zal de strafzaak opnieuw in behandeling nemen en dus in de zaak ook een nieuwe uitspraak doen. Bij die uitspraak zal het gerechtshof ook rekening houden met de uitspraak van de Hoge Raad.
Hoge Raad oordeelt: APV-bepaling in strijd met grondwet
De Hoge Raad was van mening dat de APV-bepaling, die ervoor zou moeten zorgen dat in de publieke ruimte uiterlijk vertoon dat verband houdt met verboden en ontbonden organisaties strafbaar gesteld kan worden, niet in lijn was met de grondwet. Het lid van de motorclub beroept zich met succes op artikel 7 lid 3 van de Grondwet. Het derde lid van artikel 7 legt ten aanzien van alle andere middelen tot meningsuiting het recht vast om in vrijheid de inhoud van een meningsuiting te bepalen. Daartoe verbiedt dit artikel preventieve censuur. In dit geval het dragen van colours. De Hoge Raad is dan ook van mening dat artikel 2:50a APV Haarlem een beperking aanbrengt die niet in een gemeentelijke verordening mag worden aangebracht. Daarom is artikel 2:50a lid 1 overbindend.
VNG sommeert gemeenten hun APV aan te passen
Na deze uitspraak heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) op haar website gepubliceerd dat gemeenten die het colorverbod in hun APV hebben staan die moeten laten vervallen en dat handhaving hierop gestaakt moet worden. De Hoge Raad heeft de zaak terugverwezen naar de rechtbank Noord-Holland, zodat de zaak opnieuw wordt behandeld en afgedaan.
Ondanks dat het in dit geval een strafrechtelijke zaak betrof, kun je ook op bestuursrechtelijk gebied een geschil hebben met de gemeente of een ander bestuursorgaan, zoals bijvoorbeeld bij de aanvraag of weigeren van een bouwvergunning, het weigeren of intrekken van de beveiligingspas met de politie. Is dit het geval en wil je hulp bij jouw bestuursrechtelijke kwesties? Neem dan contact op met onze bestuursrechtspecialisten.